Yeni mali yasa Türkiye ile ticari bağlantıları zora soktu
296 No’lu Yasa Aralık 18, 2020 de 575 sayılı Mali Kanunun değiştirilmesi ve tamamlanması için Mali Kanun ile ilgili 227/2015 sunumla Romanya Parlamentosu Resmî Gazetede 1269 sayı ile 21 Aralık 2020 de bu yasayı kabul edip yürürlüğe soktu.
Sürpriz bir şekilde ortaya çıkan onaylanıp yürürlüğe giren bu yasa özellikle Türkiye ile iş yapan Romen ve Türk İş İnsanlarının tepkisini çekmiş ve şirketleri nasıl etkileyeceği konusunda merak uyandırdı. Yasanın belirli konularını özetlerken şirketlerin muhakkak mali müşavirlerine danışmalarını öneririm.
Mali Yasa Avrupa Birliğinin uyum yasalarına bağlı olarak üye ülkelere yol gösteren komisyon raporu kısıtlama yapmadan üye ülkelerin uygulamalarını serbest bırakmış. Amaç üye olmayan ülkelere karşı ortak bir mali yasanın geçerli olması isteniyor. Ayrıca bu yasa belirli bir kitleyi hedef almaktan uzak ülkelerarası imzalanan ve bu sene yürürlüğe giren mali bildirim anlaşmalarının uygulanma usullerine açıklık getiriyor.
Genelde amaç karşılıklı mali bildirim yasası ile ticari olmayan işlemlerin kontrol altına olmakla beraber Avrupa Birliği komisyon tavsiyesine ilave olarak Türkiye ile bağlantılı her türlü masraf, mal, hizmet, faiz ve de yatırım amaçlı makinelerin amortismanları dahil vergi matrahından düşülemeyecek. Buna bağlı olarak da üretim maliyetleri çok önemli bir seviyede artacak. Özellikle de Türkiye’den yatırım yapmak artık cazibesini kaybedecek.
Şu anda Romanya’nın Türkiye ile karşılıklı ticaret hacmi 7-8 milyar dolar seviyelerinde ve 10 milyar dolara hedef büyütme çalışmaları var. Bu imkansızlaşacak.
Bunun yanında da Türkiye’den ithal edilen ürünler ve hammaddeler vergilendirileceği için fiyatlarda direkt yansıma görülecek ve dolayısıyla tüketiciye yansıtılmak istenecek. Özellikle örnekleme yaparken Romanya’da üretilen ve parçalarını Türkiye’den temin eden otomotiv sektörü, yaş meyve sebze ithalatçıları gibi birçok sektörün maliyetleri piyasaya yansırken bir taraftan enflasyona diğer tarafdan istihdama olumsuz etkileri olacaktır.
Mali yasayı Türkiye açısından bakmakla birlikte şirketler hakkında birçok ayrıntılar var. Yasanın diğer maddelerine bakmakta da yarar var. Yasada ülkeler arası karşılıklı mali bilgilerin bildirilmesine uyumlu olarak öncelikle Şirketlerin yönetimleri ile ilgili düzenlemeler yapılıyor. “Yabancı bir tüzel kişinin hem Romanya’da hem de Romanya’nın taraf olduğu bir çifte vergilendirme sözleşmesini imzalayan bir devlette mukim olduğu kabul edilirse, bu kişinin ikametgahı çifte vergilendirme sözleşmesi hükümlerine göre tesis edilir.” deniyor. Öncelikle yönetim kurulu yapısı ve çoğunluğu gibi detaylar açıklanarak yabancı yatırmların etkin yönetim yerinin aydınlatılması gerekiyor. Gördüğüm kadarı her şirket yapısının özelliklerine göre farklı etkilenebilir.
Avrupa mevzuatına ve Romanya’da ikamet eden yabancı tüzel kişiler için, etkin yönetim yerlerine göre genel kurallar oluşturuldu. Ayrıca yine yasa “Romanya tüzel kişilikleri durumunda, Türkiye’de ikamet eden yabancı tüzel kişilikler etkin yönetim yerine göre Romanya’da ve yurtdışında herhangi bir kaynaktan elde edilen vergilendirilebilir kar üzerine Avrupa mevzuatına göre kurulmuş, merkezi Romanya’da bulunan tüzel kişilikler için’’ yeni uygulama başlayacağından Türk şirket yöneticilerinin mali müşavirleri ile birlikte statülerini bir an önce vergi yükümlülüğü açısından belirlemeleri gerekiyor.
296 sayılı Mali Yasadan, Ekonomist Prof. Dr. Ali Eden ve bu konuda TİAD’ın düzenlediği Webinar’da PWC ve Deloitte uzmanlarından derlediğim bilgiler doğrultusunda mali yasanın vergilendirilecek masraflarının netleştirilerek operasyon, mal ve yatırım maliyetlerininin vergi matrahına dahil edilmesi veya Türkiye’nin ekli listeden çıkarılması gerekiyor. Aksi takdirde iki ülkenin de ticari çıkarları zarar görecek. Düzenleme bir an önce yapılmazsa vergi uzmanları Türkiye’den ticari ilişkileri olan şirketlerin 1 Ocak 2021 den itibaren vergi yüklerinin artacağını belirtti.
Konu hakkında görüşüne başvurduğumuz Büyükelçiliğimiz tarafından, hükümet nezdinde yapılan muhtelif girişimlerde düzenlemenin ikili ticaret ve yatırımın üzerinde olumsuz etkileri olacağının vurgulandığı, uygulamada özel sektörümüzü mağdur etmeyecek ve Romanya ile güçlü ticaret ve yatırım ilişkilerimizi olumsuz etkilemeyecek bir çözüm bulunması yönündeki beklentimizin dikkate getirildiği, konunun yakından takip edildiği bildirildi.